Sinds 2015 wordt binnen de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO) gewerkt aan een internationaal verdrag (Conventie) om vrouwen beter te beschermen tegen (seksueel) geweld op het werk.

Gaandeweg werd besloten om ruimer te gaan en nu zijn de laatste voorbereidingen bezig om in juni 2019 een Conventie tegen geweld en pesterijen in de wereld van het werk af te sluiten. Op 27 november tekende het ISVI, samen met het ABVV en de Adviesraad Gender en Ontwikkeling, present op een seminarie in het Federaal Parlement, over de stand van zaken van de voorbereidingen van de conventie.

Waarover gaat het?
Het idee is dat niemand op of rond het werk het slachtoffer mag zijn van (seksueel) geweld, intimidatie of pesterijen. Niemand, dus zeker geen werkneemsters of werknemers, maar ook geen huispersoneel of wie informeel werkt, stage loopt of solliciteert, bijvoorbeeld. De werkplek is een ruim begrip: dat kan een bedrijf zijn, of bij klanten, of zelfs op het internet. Geweld en pesterijen worden ruim opgevat, als een continuüm van gedragingen. Er is aandacht voor wie extra kwetsbaar is, omwille van de aard van de arbeidsrelaties, geslacht, leeftijd of achtergrond en de teksten gaan uit van de omkering van de bewijslast. Bij de uitgangspunten worden ook de gevolgen van huishoudelijk geweld op het werk genomen, alsook de bestrijding van discriminaties op het werk. Heel bijzonder is dat deze conventie wereldwijd zou moeten gelden, voor iedereen die aan het werk is.

Een gedragen kader
Zo’n conventie is veel meer dan louter een aanbeveling over hoe de arbeidswetgeving er zou moeten uitzien: het is een wetgevend kader dat, eenmaal aanvaard, moet nageleefd worden. Aangezien alle landen deelnemen in de IAO, met vertegenwoordigers van de regering, werkgevers en werknemers, kan alvast niet gezegd worden dat er geen draagvlak is als zo’n conventie er komt. Ook het ABVV is aanwezig in de onderhandelingen, waar we samen met het Internationaal Vakverbond (IVV) wegen op de debatten, omdat verbeteringen voor werknemers wereldwijd voor iedereen beter is.

Niet over één nacht ijs …
Alles begon met een idee, dat heel sterk leefde bij de vakbonden, om seksuele intimidatie en geweld tegen vrouwen op het werk te bestrijden via een internationaal kader. Eind 2015 besliste de IAO om het werk te starten en experten te vragen om een stand van zaken van de problematiek te geven. In april 2017 volgde een White Report (witboek) met een overzicht van de wetten en praktijken en een vragenlijst voor alle vertegenwoordigers in de IAO. Op basis hiervan stelde de IAO in maart 2018 een Yellow Report (geelboek) op, die de basis was voor de onderhandelingen in de jaarlijkse bijeenkomst van de Internationale Arbeidsconferentie in juni 2018. Bemoedigend is dat er een ruime consensus is om te gaan voor een Conventie, wat dwingender is dan louter een aanbeveling. Ook over de grote lijnen raakte de vergadering het eens. Het resultaat en de discussiepunten werden in een Brown Report (bruinboek) samengevoegd, die nu door de vakbonden, werkgevers en regeringsleiders worden becommentarieerd. In maart 2019 wordt dan het Blue Report (blauwboek) verwacht, die de basis zal vormen voor de finale onderhandelingen in Genève in juni 2019, tijdens de 100e zitting van de Internationale Arbeidsconferentie. De laatste hordes moeten dus nog worden genomen.

Welke zijn de grootste discussiepunten?
Uiteraard is niemand tegen de bestrijding van geweld en pesterijen. Maar over de concrete inhoud is er nog discussie. Bijvoorbeeld over de definitie van kwetsbare werknemers. Dat kunnen werknemers zijn die in individuele huishoudens werken, of mensen die op basis van hun seksuele geaardheid of etnische afkomst bijzonder kwetsbaar zijn. Zeker over de geaardheid en etnische afkomst blokkeren veel regeringen en/of continentale blokken. De consensus zou eruit bestaan om te blijven spreken over kwetsbare werknemers, zonder meer. Ook over de notie van geweld als een continuüm van gedragingen en van de werkplek bestaat er nog veel discussie. Moeten deze gedetailleerd worden gedefinieerd, zoals de werkgevers het willen, of blijft het ruim om zoveel mogelijk gevallen te kunnen overkoepelen? De vakbonden, maar ook bijvoorbeeld de Belgische regeringsdelegatie gaan voor een zo ruim mogelijke definitie. Werkgevers doen ook moeilijk over de bestrijding van de gevolgen van huishoudelijk geweld op het werk. Deze punten zullen in juni in de Internationale Arbeidsconferentie opnieuw aan bod komen en zullen goed moeten worden verdedigd.

Wat zeggen de vakbonden?
Chiddie King van het IVV verdedigde de stem van de werknemers in Genève. Voor de vakbonden wereldwijd is dit een extreem belangrijke conventie. Het beter kunnen beschermen van wie werkt tegen (seksueel) geweld, intimidaties en pesterijen zal voor miljoenen werknemers een verschil maken. Want het kan niet dat het recht op integriteit en menswaardig werk puur afhankelijk is van waar je woont op de wereld, of van de wil van de werkgever. Het is een mensenrecht. Om de draagvlak te verhogen, heeft het IVV ook een campagne Stop gender-based violence at work. Binnen de vakbonden is de eensgezindheid groot om de druk op de respectievelijke nationale en regionale delegaties de druk op te voeren om tot een consensus te komen voor een conventie.

Wat na juni?
Hoewel er nog veel discussie is, lijkt het er toch sterk op dat er in juni zal geland worden op een Conventie en een aanbeveling. Dat zou een mooie manier zijn om 100e verjaardag van het IAO te vieren. En zo komt waardig werk, wereldwijd, alweer een stapje dichterbij.

Maar daarmee is de kous niet af, natuurlijk. Elk land moet vervolgens overgaan tot de ratificatie van de Conventie en ook hier zullen de vakbonden sterk uit de hoek moeten komen om dit af te dwingen. Samen met onze partners zullen we met ISVI kijken hoe we de strijd tegen geweld op het werk blijvend op de nationale en internationale agenda’s kunnen houden. Samen sterk voor waardig werk!