Naar schatting leven er in België ongeveer 150.000 mensen zonder papieren. Zij werken vaak onder slechte arbeidsomstandigheden en aan zeer lage lonen, die lang niet in de buurt komen van de wettelijke minimumlonen, laat staan de €14/uur waarvoor het ABVV campagne voert. In december 2021 werd de nationale campagne "In my name" gelanceerd, met als doel de goedkeuring van een wet met duidelijke criteria én een onafhankelijke procedure voor de regularisatie van migranten zonder papieren. De burgermobilisatie verantwoordelijk voor dit initiatief, werd mee opgebouwd en ondersteund door de vakbonden: in hun (internationale) strijd voor waardig werk en tegen de instrumentalisering van mensen zonder papieren in het druk zetten op lonen, de sociale zekerheid en de eenheid in strijd van werknemers.

Een context van uitsluiting, uitbuiting en strijd

Naar schatting leven er in België ongeveer 150.000 mensen zonder papieren, dat is 1% van de bevolking. Mensen zonder wettelijke verblijfsvergunning werken vaak onder slechte arbeidsomstandigheden en aan zeer lage lonen, die lang niet in de buurt komen van de wettelijke minimumlonen, laat staan de 14€/uur waarvoor het ABVV campagne voert. Mensen zonder papieren worden eveneens uitgesloten van zo goed als elke vorm van sociale bescherming*, ook zij die reeds jaren in België wonen en werken. Van waardig werk is geen sprake. Het tekort aan financiële onafhankelijkheid, de uitsluiting van toegang tot de sociale zekerheid en de angst voor repressie en uitwijzing, maken deze werkenden bijzonder kwetsbaar voor seksueel en ander misbruik op de werkvloer.

De Covid-crisis raakte dit deel van de bevolking extra hard. Veel mensen zonder papieren verloren hun jobs en karige lonen en konden nergens op terugvallen. Anderen werden door hun bazen onder druk gezet om te werken zonder degelijke bescherming tegen besmetting. Deze situatie zette een nieuwe beweging van mensen zonder papieren in gang. Zij vroegen de overheid om een wetgeving met duidelijke criteria rond regularisatie in te stellen. Deze criteria zouden een duidelijker en rechtvaardiger perspectief moeten geven aan mensen die een aanvraag tot regularisatie indienen en een leidraad vormen voor het opstellen van deze aanvraag. Ook moeten dergelijke criteria voorkomen dat bijvoorbeeld mensen met hetzelfde parcours een verschillende uitspraak krijgen (willekeur), zoals herhaaldelijk is gebleken.

De beweging van mensen zonder papieren toonde ook solidariteit met andere bewegingen. Hun deelname aan bijvoorbeeld feministische en vakbondsacties (vb. de acties n.a.v. de interprofessionele staking rond de IPA-onderhandelingen georganiseerd door het ABVV in maart 2021, de actie op 1 mei 2021,…), gaf blijk van een geloof in de convergentie van strijd(thema’s) en het belang van solidariteit. De beweging haalde herhaaldelijk de media en er volgde kritiek op nationaal en internationaal niveau** op het mensonterend beleid. Zeker nadat een deel van de actievoerders uiteindelijk overging tot een hongerstaking, gedreven door het uitblijven van enige positieve reactie vanwege de Staatssecretaris voor Asiel en Migratie, Sammy Mahdi (CD&V), om een duidelijke wetgeving voor het regularisatieproces in te stellen. Een antwoord dat ook nu nog steeds op zich laat wachten.

 

Het burgerwetsvoorstel “In My Name”

Op 8 december 2021 werd de nationale campagne “In my name”, een initiatief van de Union des sans-papiers pour la régularisation (USPR), de Coordination des sans-papiers de Belgique, en het collectief Zone Neutre, officieel gelanceerd. Dit initiatief beoogt de goedkeuring van een wet met duidelijke criteria én een onafhankelijke procedure voor de regularisatie van migranten zonder papieren. Het is de bedoeling om tegen 17 mei 2022, 25.000 handtekeningen te verkrijgen, hetgeen vereist is om het burgerwetsvoorstel in het federaal parlement te bespreken. De burgermobilisatie verantwoordelijk voor dit initiatief, werd mee opgebouwd en ondersteund door het maatschappelijk middenveld en de vakbonden.

 

Het burgerwetsvoorstel meer in detail

Het voorstel is er één voor een burgerwet tot wijziging van de wet van 15 december 1980 omtrent de toegang tot het grondgebied, het verblijf, de vestiging en de verwijdering van vreemdelingen.

De artikels betreffen de volgende thema’s :

  1. Opheffing van de verplichting om de aanvraag in te dienen vanuit het land van herkomst
  2. Identiteitsdocumenten (onmogelijkheid voor staatlozen)
  3. Adres van feitelijk verblijf
  1. Criteria in verband met de onmogelijkheid van terugkeer (Staatlozen, ouders van kinderen die verblijfsrecht hebben in België, koppels van verschillende nationaliteiten die hun gezinsleven niet in een ander land kunnen leiden, personen die, om redenen buiten hun wil, niet kunnen terugkeren naar hun land van herkomst, omdat hun grondrechten er geschonden worden)
  2. Criteria in verband met kwetsbaarheid (Ouderen, slachtoffers van intra-familiaal of ander geweld tegen vrouwen, personen met een handicap, geesteszieken, slachtoffers van foltering, verkrachting of andere ernstige vormen van psychologisch, fysiek of seksueel geweld, zwangere vrouwen en ouders van jonge kinderen)
  3. Criteria in verband met duurzame verankering (Gezinnen waarvan de kinderen al 2 jaar in België naar school gaan, mensen die 5 jaar in België hebben gewoond)
  4. Criteria in verband met een geïndividualiseerde project
  5. Openbare orde (Het recht op verblijf kan worden geweigerd om redenen van openbare orde, maar alleen wegens ernstige persoonlijke feiten. Zwartwerk of overtredingen die verband houden met de migratieroute kunnen niet in aanmerking worden genomen)
  6. Inreisverbod
  7. Oprichting van een onafhankelijke beroepscommissie (Als de beslissing van de Dienst Vreemdelingenzaken negatief is, kan de vreemdeling beroep aantekenen bij een onafhankelijke beroepscommissie, binnen de 30 dagen. Deze commissie bestaat uit een secretariaat, bestaande uit ambtenaren, en Kamers)
  8. Termijnen (De Dienst Vreemdelingenzaken moet binnen 6 maanden na indiening van de aanvraag een antwoord geven. Als er geen reactie komt, wordt de beslissing als positief beschouwd)

 

Solidariteit tussen werkenden met en zonder papieren voor een betere samenleving

Het ISVI steunt, net als het ABVV, de eis voor regularisatie volgens duidelijke criteria en de oprichting van een onafhankelijke commissie voor de behandeling van aanvragen.

De mondiale geopolitieke context is er één gekenmerkt door klimaat-, gezondheids-, economische, oorlogs- en politieke crisissen. Terwijl de noden toenemen, nemen de legale kanalen voor migratie en asiel af, zoals ook opnieuw blijkt uit het project voor het nieuwe Europese pact voor migratie en asiel. Dit brengt mensenrechten in het gedrang, wereldwijd maar ook specifiek in België. Het ABVV vraagt dan ook een beleid dat waardige en humane oplossingen biedt voor de huidige en toekomstige crisissen.

Daarnaast vertrekt het initiatief van het burgerwetsvoorstel vanuit het basisidee dat migratie een aanwinst is voor België. Mensen zonder papieren werken vaak in essentiële sectoren en knelpuntberoepen zoals de kinderopvang, de ouderenzorg, de bouw, de distributie, de horeca en de schoonmaak. Het kan niet zijn dat mensen die mee de welvaart van het land creëren zonder rechten blijven zitten.

Daarenboven betekent het in stand houden van een samenleving waarin bazen kunnen profiteren van de precaire situatie van werkenden zonder papieren, een algemene verslechtering van de arbeidsmarkt. Mensen zonder papieren worden geïnstrumentaliseerd om druk te zetten op de lonen van alle werkenden, het vangnet van de sociale zekerheid te verzwakken en een verenigde strijd van werknemers voor beter arbeidsomstandigheden tegen te gaan. Het wetsvoorstel In My Name maakt deel uit van de strijd voor waardig werk, een strijd die werknemers in alle landen voeren.

 

Teken de petitie hier :  In My Name – Une loi citoyenne pour la régularisation

Meer info over de campagne :

Website : In My Name – Une loi citoyenne pour la régularisation

Facebook : In my name | Facebook

Instagram: https://www.instagram.com/

 

* Mensen zonder papieren kunnen alleen beroep doen op dringende medische bijstand, wat een vorm van sociale bijstand is, en op dekking van arbeidsongevallen. Deze dekking blijft echter vaak enkel theoretisch.

** Zie de carte blanches van de PS en Ecolo, van Cire asbl (met 115 organisaties die tekenden waaronder CNCD-11.11.11,  FGTB Wallon, FGTB Bruxelles, FGTB Namur,…) etc.; de open brief van personeelsleden en/of studenten van universiteiten (VUB, ULB, Universiteit Gent); de open brief van meer dan 100 bekende internationale academici en activisten, waaronder Angela Davis, Noam Chomsky, Roger Waters, Yannis Varougakis, Ken Loach…