President Ruto’s beloftes om in het eerste jaar van zijn presidentschap vier miljoen nieuwe jobs te creëren werden niet nagekomen. Om de hoge schuldenberg van het land te verminderen, wil de president meer belastingen heffen. 

In 2023 werden er 23% meer belastingen opgelegd. Er kwam ook een nieuwe wet op de sociale zekerheid. Op zich geen slechte zaak voor de werknemers: ze bouwen betere pensioenrechten op en zouden een betere ziekteverzekering genieten.  Echter, de bijdragen aan de sociale zekerheid werden in één klap vertienvoudigd! Zowel werkgevers als werknemers trokken aan de alarmbel. Werkgevers omdat deze belastingen ongefaseerd ingevoerd werden en hun loonlast te hoog werd. Werknemers omdat ze hun inkomen zagen verminderen.

Daar bovenop zit Kenia met een hoge inflatie. De overheid heeft geen buitenlandse deviezen meer en de Keniaanse Shilling staat zwak.  De stijgende brandstofprijzen zorgen voor een prijsstijging van zowat alle andere producten. Elektriciteit is maar liefst 63% duurder geworden.

Al sedert maart 2023 komen regelmatig demonstranten op straat in Nairobi om te protesteren tegen de Keniaanse regering en de hoge levenskosten door de inflatie.  De eerste reeks demonstraties werden georganiseerd door de oppositie. Ook toen gebruikte de politie het waterkanon en traangas om te protesteerders tegen te houden.

In juli 2023 introduceerde de overheid een nieuwe financieringswet voor de periode 2024/2025, met daarin een reeks nieuwe belastingen, zoals o.m. BTW op brood, olie, benzine en andere essentiële goederen.  Tijdens een inspraakronde wilden de burgers dat deze BTW heffingen verlaagd of afgeschaft werden en drongen ze er bij de parlementsleden op aan het wetsvoorstel te verwerpen. De parlementariërs deden een paar toegevingen en schrapten enkele belastingmaatregelen, maar voegden er tegelijkertijd nieuwe aan toe. Het voorstel geraakte door de tweede lezing en zou op 26/06/2024 gestemd worden.

Dit heeft geleid tot nieuwe protesten, geleid door jongeren die zichzelf generatie Z noemen. De jongeren zijn boos: ze protesteren tegen de hoge belastingen, de corruptie en het gebrek aan banen. De protesten beperkten zich niet tot Nairobi, in 35 van de 47 provincies waren er betogingen. Wat aanvankelijk een vreedzaam protest moest worden, ontaarde al snel in rellen. Protesteerders bestormden het parlement en vernielden ramen, meubilair en elektronische installaties. De politie opende het vuur en zeker 22 demonstranten werden gedood.  Op sociale media circuleert sinds woensdagochtend een nieuwe hashtag #tupatanethursday, wat zoveel betekent als “tot donderdag”.

Woensdagnamiddag verklaarde President Ruto dat hij de wet niet zal ondertekenen én dat de werkingsbudgetten van het presidentschap en de uitvoerende macht zullen verminderd worden. Hij stelde voor een dialoog aan te gaan met jongeren in het land om naar hun problemen te luisteren en afspraken te maken rond hun prioritaire bekommernissen.

Het ISVI werkt in Kenia samen met de vakbondskoepel COTU en met de vakbonden uit de transport en de metaalsector, met ondersteuning van onze eigen transport- en metaalvakbonden, BTB en ABVV-Metaal. Het spreekt vanzelf dat we samen met onze partners de situatie van nabij blijven opvolgen en onze projectactiviteiten daar waar nodig aanpassen opdat alles veilig kan blijven verlopen. Zoals een medewerker van een van onze partners zegde: “het grote publiek, de belangrijkste kerken en gemeenschappen steunen de protesten van de generatie Z. Ik heb het gevoel dat er een revolutie in de maak is”.

#tupatanethursday ?

Lees de brief van ITUC gericht aan president Ruto HIER

 

UPDATE 12/07/2024:

Hierbij enkele updates (die ook op de website zullen worden toegevoegd):

Na de protesten van eind juni, die door de politie met veel geweld werden teruggeslagen, hebben onze partnervakbond COTU-K en het IVV de president opgeroepen te luisteren naar de bekommernissen van de jeugd en om een onderzoek te starten naar het overmatige politiegeweld waardoor – afhankelijk van de bronnen – 31 tot 50 doden vielen en vele gewonden.

  • De president is – o.a. onder druk van de vakbonden – in gesprek gegaan met de jongeren, die zich de GenZ noemen.
  • Het financieel wetsvoorstel werd ingetrokken en teruggestuurd naar het parlement voor herziening
  • De kantoren van de “First Lady” en haar Adjunct werden opgedoekt, en de geplande loonsverhogingen voor de ministers werden niet doorgevoerd.
  • De president heeft zich voor het dodelijke geweld verontschuldigd.
  • De demonstraties zijn wel blijven doorgaan – maar op een vreedzame manier, zonder verdere rellen. Hun eisen zijn:
    • Ontbinding van het veel te corrupte kabinet
    • Ontslag van de president – als hij niet “geassocieerd kan worden met de waarheid, dan moet hij gaan”.
  • Op 11 juli heeft de president zijn kabinet ontslagen, met uitzondering van de eerste kabinetssecretaris en de kabinetssecretaris voor buitenlandse zaken en diaspora. Hij kondigde aan in overleg met verschillende sectoren en politieke formaties een regering met een brede basis samen te stellen. Er moeten radicale programma’s komen om de schuldenlast van het land aan te pakken, om de werkgelegenheid uit te breiden, de overheidsinstanties te saneren en de corruptie grondig aan te pakken.  Of de nieuwe regering er een van nationale eenheid wordt, valt nog af te wachten

Besluit: de protesterende jongeren hebben een politieke crisis veroorzaakt, waaruit Ruto nu een uitweg zoekt. Of de problemen écht zullen aangepakt worden, valt nog af te wachten. Volgens de enen heeft de jeugd zijn slag thuisgehaald. Volgens anderen is dit een pyrrusoverwinning: door de oppositie mee in de regering op te nemen, gaat de regering kunnen doen wat ze wil. De kleine groep rijken zal nog steeds rijker worden, en de grote groep armen zal nog steeds armer worden. En er zal niemand meer zijn om daartegen te protesteren, want de oppositie zal mee in de regering zitten….