Onze partnerlanden

Pays Action

De context

Marokko is een middle income land, met een bevolking van 37,1 miljoen inwoners met als hoofdstad Rabat.

Marokko is een onafhankelijke staat sinds 2 maart 1956. Het is een monarchie met een grondwet en een gekozen parlement. Het land heeft een koning als staatshoofd en een minister-president als regeringsleider. Volgens de grondwet ligt de macht over vrijwel alle taken van de regering bij de koning die de ministerraad voorzit en de ministers aanwijst of hun aanstelling goedkeurt. De koning kan ministers ontslaan, het parlement ontbinden, nieuwe verkiezingen uitschrijven, en hij kan bij decreet regeren. De macht van de koning is dus enorm. In de tweekamerstructuur (Huis van Afgevaardigden/Huis van Raadsleden) waarvan sprake is in de Marokkaanse politiek, kan ook het parlement de regering ontbinden door een motie van wantrouwen. Na de parlementsverkiezingen in 2021 heeft de grootste partij van Marokko, de Partij van Rechtvaardigheid en Ontwikkeling (PJD), een enorme verkiezingsnederlaag geleden. Dit betekent dat de islamitische en zeer conservatieve partij, die bij de vorige verkiezingen in 2016 nog 125 zegels kreeg, slechts 12 zetels overhoudt. Het enorme verlies komt vooral twee liberale partijen ten goede.

De economie van Marokko wordt beschouwd als een vrijemarkteconomie, bestuurd door vraag en aanbod. Bij het aantreden van de huidige koning in 1999 werd die keuze nog duidelijker (de GINI-index van Marokko schoot op één jaar tijd omhoog, m.a.w de ongelijkheid nam heel snel toe). Sommige economische sectoren zijn echter in handen van de regering. Het economische systeem van het land wordt getypeerd door een grote openheid naar buiten toe. Frankrijk en Spanje zijn de grootste handelspartners van Marokko (import en export). Frankrijk is ook de grootste buitenlandse investeerder in het land.

Marokko exporteert veel groenten, fruit en vis naar Europa. Het heeft de grootste vangst van sardine in de wereld. Het land is één van de grootste fosfaatexporteurs ter wereld. Daarnaast exporteert het land arganolie, dat alleen in Marokko wordt geproduceerd. Ook is het na Zuid-Afrika de grootste wijnexporteur van Afrika. Voor de uitbraak van de COVID-19 pandemie kende Marokko jaarlijks een economische groei van rond de 6%.

Marokko heeft een aantal vrijhandelsakkoorden met zijn economische partners: het Euro-Mediterraanse vrijhandelsakkoord met de Europese Unie met het doel het land tegen 2012 te integreren in de Europese Vrijhandelsassociatie; de Agadir-akkoorden met Egypte, Jordanië en Tunesië, in het kader van de oprichting van de Arabische vrijhandelszone; het Amerikaans-Marokkaanse vrijhandelsakkoord met de VS dat in werking trad op 1 januari 2006 en het vrijhandelsakkoord met Turkije. Marokko doet er alles aan om zich in de internationale markt als een investeringsvriendelijk land neer te zetten en heeft daar een uitgebreid plan voor: vrijhandelszones, gunstig investeringsklimaat voor multinationals, arbeidsmarktgerichte opleiding, versterking van de KMO’ en de oprichting van een agentschap voor de ontwikkeling van investeringen. De explosieve groei van de automobiel- en luchtvaartsector is dus het resultaat van deze doorgedreven strategie.

De pandemie heeft ook Marokko niet gespaard. De vaccinatiebereidheid is hoog en de vaccinatiecampagne is zeer succesvol gebleken. Toch blijft de Marokkaanse overheid zeer alert en schuwt het de drastische maatregelen niet. Het land hanteert trouwens een zeer agressieve luchtvaartstrategie en stopt heel makkelijk het luchtverkeer, op basis van de cijfers. Vooral het toerisme is bijzonder hard getroffen.

Op syndicaal vlak zien we een relatieve versplintering van de vakbonden, maar ook een lage syndicalisatiegraad (5%). De meeste vakbonden zijn ideologisch geïnspireerd en niet zelden hebben ze sterke relaties met politieke partijen, of zijn door die partijen zelf opgericht.

Partners

• SNIME – Syndicat National des Industries Métallurgiques et Electromécaniques

Samenvatting interventielogica (Geografische focus, sectoren, strategieën, doelstellingen, partnerschappen en eventuele synergiën)

Het SNIME is een jonge vakbond die de Marokkaanse werknemers en werkneemsters in de metaalsector organiseren. Met 4.500 leden is het nog een kleine vakbond. Maar met meer dan 219.000 werknemers en –neemsters in de automobielsector en meer dan 12.000 in de luchtvaartsector (de twee sectoren die met het project moeten bereikt worden) alleen al, is het groeipotentieel enorm. Gezien het hier om een sectorvakbond gaat, richt het SNIME zich naar de formele werknemers. Door de belangrijke (en groeiende) positie in de supply chain van enkele grote (auto)merken en vliegtuigconstructeurs, is er een globale component aan hun syndicaal werk.

SNIME heeft de ambitie een echte tegenmacht op te bouwen in de sector en om een ‘force de proposition’ te zijn. Ze wil niet enkel defensief werken, maar ook met eigen voorstellen komen om de rechten van werknemers te verdedigen, te waken over hun veiligheid en gezondheid op de werkvloer en sterke cao’s af te sluiten. De grootste uitdaging daarbij is toegang krijgen tot de Vrijhandelszones (zones met speciale faciliteiten voor exportgerichte bedrijven) waar het vakbonden in de praktijk heel lastig wordt gemaakt om werknemers te organiseren. Om dit te bereiken zal het vooral de capaciteit van haar vakbondsafgevaardigden versterken. Het organiseren, mobiliseren van werknemers zal centraal staan, net als onderhandelen. Om dat te doen zal het SNIME haar syndicale vormingsdienst uitbouwen en versterken. Ze zal daarvoor ook kunnen beroep doen op de expertise van het MWB. Ook wil ze haar digitale zichtbaarheid versterken door het creëren van een eigen website.

Het SNIME zal haar expertise rond de SDGs, maar vooral Just Transition opbouwen. Ze hebben immers de ambitie om, samen met het CDT en andere bevriende organisaties uit het middenveld, met eigen voorstellen te komen om ervoor te zorgen dat de transitie, die onvermijdelijk is, wel degelijk rechtvaardig is. Ze willen de werknemers en werkneemsters in het centrum van het debat plaatsen en er tevens voor zorgen dat het publiek debat inclusief is. Gemeenschappen, werknemers, kwetsbare maatschappelijke groepen, … moeten (kunnen) deelnemen aan dat zo belangrijke debat en inspraak hebben op de beslissingen. Een belangrijke uitdaging gezien het huidige politieke en economische beleid.

Om dit vorige op een geloofwaardige manier te kunnen doen, wil de organisatie zelf haar interne democratie en vooral inclusie versterken. Jonge werknemers, en werkneemsters, moeten tot de syndicale beslissingsstructuren kunnen toetreden en moeten meer en actiever bij het syndicale werk betrokken worden. Een goede balans tussen mannen en vrouwen in het leiderschap is de doelstelling.

Het SNIME is geaffilieerd aan het CDT (Confédération Démocratique du Travail) en is tevens lid van IndustriAll. Deze Global Union organiseert ook heel wat activiteiten om  het SNIME te versterken (organiseren van jongeren, trainen van huidig en toekomstige leiders, onderhandelingstechnieken, …). Deze activiteiten dragen bij tot de realisaties van de doelstellingen van het samenwerkingsproject binnen het programma van ISVI.  Marokko is ook één van de 10 landen die betrokken zijn bij het migratieproject (regionaal project gecoördineerd door ITUC-Afrika). Op dit moment vinden er echter géén effectieve activiteiten plaats rond dit migratieproject, maar toch blijft dat de doelstelling.

Samenvatting van de belangrijkste activiteiten

• Een syndicaal beleid dat zich richt op het versterken van interne inclusie uitwerken en in werking stellen ;
• Animatoren en animatrices vormen voor de study circles ;
• Delegees vormen ;
• Campagnes voor recrutering van vakbondsleden organiseren ;
• Jaarlijks een reeks aan eisen formuleren ;
• Vakbondsleiders vormen rond de thema’s van SDG’s en Just Transition ;
• Formeel de schendingen van mensenrechten en syndicale rechten aanklagen ;
• De opvolging en begeleiding (monitoring) doen van het project en met de partners.