Latijns Amerika & de Caraïben
De context
CSA en het netwerksyndicalisme
2017 was voor de inwoners van Latijns-Amerika een zwaar jaar van strijd, achteruitgang en sociale regressie. De CSA, de regionale Amerikaanse afdeling van het IVV (het Internationaal Vakverbond), was actief op alle fronten:
- Herhaaldelijke schandalen: Panama Papers, Odebrecht,… die koppen doen rollen. De Dominicaanse jeugd heeft de ‘Groene Mars’ opgestart die het sociaal middenveld verenigt om te protesteren tegen de corruptie en de ontmanteling van de Staat.
- Honduras: verkiezingsfraude en geweld
- Toename van onverdraagzaamheid en schending van de mensenrechten, van de rechten van de LGBT+, …
- Aantasting van de democratie: criminalisering van het sociaal protest in de regio, meer bepaald in Colombia en Peru
- Al dan niet expliciet, maar sterk aanwezig antisyndicalisme in Centraal-Amerika, in Peru en Colombia.
Het Latijns-Amerikaans Zuid-Zuidprogramma van het ISVI is aantrekkelijk voor alle partners: het uitbouwen van syndicale netwerken, informatie-uitwisseling, cursussen. Het voordeel van het Latijns-Amerikaans Zuid-Zuid luik is het gebruik van één taal: het Spaans. In een sterk antisyndicale context is het gebruik van de sociale media zeer belangrijk om snel te kunnen mobiliseren. In 2017 was dit syndicaal Zuid-Zuid netwerk gemobiliseerd rond een grootschalige activiteit georganiseerd samen met de instituten voor syndicale samenwerking van het ACV (IIAV) en de ACLVB (BIS). Dit seminarie vond plaats in de marge van de 3e Wereldvrouwenconferentie georganiseerd door het IVV. De Latijns-Amerikaanse en Afrikaanse partners van het ISVI namen hieraan deel. De vakbondsvrouwen bespraken de verschillende strijdvormen voor rechtvaardigheid in de arbeidswereld en de precaire arbeid. Deze activiteit heeft uitgemond in de publicatie van een gemeenschappelijke verklaring van de vakbonden over gender.
Dit Zuid-Zuidprogramma omvat twee onderdelen: een luik ‘netwerking’ zoals hiervoor vermeld, en een specifiek luik, opgezet door de CSA in verschillende landen in Centraal-Amerika, Ecuador en Peru, toegespitst op de jeugd. Dit is immers een van de prioriteiten van de CSA. De jongeren motiveren betekent ze bewust maken dat een andere wereld mogelijk is. Dit luik van het project bevat onder meer de campagne ‘Dame esos 5’ (‘geef me de vijf’), maar eind 2017 waren de resultaten volgens de jonge vakbondsmensen die ijveren voor de sensibilisering van jonge werknemers en werkneemsters niet erg bemoedigend. Voor 2018 is de CSA in verband met het project van plan zijn strategieën om de jongeren te bereiken te herbekijken. Moeten we onze aanpak vernieuwen? Het is de bedoeling de jongeren beter te kennen: waarom hebben ze geen belangstelling voor de vakbonden? Omdat de vakbond ‘zoiets saais’ is als politiek, voorbijgestreefd en zonder enig verband met hun leven? De interesses van de jongeren zijn toegespitst op de verdediging van het milieu, ze zijn verontwaardigd over corruptie … Denken we maar aan het enthousiasme voor de Groene Mars in de Dominicaanse Republiek, de deelname van de jongeren aan de middenveldorganisaties en de Wereldvrouwenmars.
Een ander niet te verwaarlozen aspect is het antisyndicale geweld en de angst die dat bij jongeren teweegbrengt. Waarom een ontslag riskeren, terwijl het al zo moeilijk is om een job te vinden? Waarom uren opofferen om te militeren of gewoonweg zich opofferen voor zo weinig resultaten? In veel landen is zich aansluiten bij een vakbond een daad van moed, en militeren een daad van heldhaftigheid. Deze aspecten moeten in aanmerking worden genomen op het moment dat campagnes worden uitgewerkt en nieuwe strategieën beslist.
Dit luik van het Zuid-Zuidprogramma met de CSA streeft ernaar de vakbonden te vernieuwen, hen nieuw leven in te blazen, te doen heropbloeien … Daarom moeten we jongeren vormen en aantrekken, maar die taak is niet gemakkelijk. Syndicalist zijn is een meer dan voltijdse en zeer riskante baan. Werken met jongeren betekent meer werken via de sociale media, werken via afstandsonderwijs enz. Dit vergt veel van het internet, terwijl het netwerk niet altijd goed, noch snel is.