Afrika
De context
De nog te sterk op export gebaseerde economische groei steunt voornamelijk op de winningsindustrieën (koper, goud, diamanten, aardolie…) en op de ontginning van grondstoffen, met weinig toegevoegde waarde en een beperkte creatie van tewerkstelling, en met een negatieve impact op het milieu. In 2014 vertegenwoordigden aardgas, aardolie en zijn afgeleide producten voor het hele continent meer dan 50 % van de export. Hoewel de landbouw afhangt van de wisselvalligheid van het klimaat, is het nog steeds de economisch belangrijkste sector en de eerste leverancier van vaak onzekere banen. De Afrikaanse economieën hangen dus sterk af van de ontginning van natuurlijke rijkdommen en de veranderlijkheid van de wereldwijde beurskoersen. Ondanks de stijgende trend van de laatste vijftien jaar is de Afrikaanse groei niet gespaard gebleven van de in 2015 ingezette vertraging van de wereldwijde groei ten gevolge van de daling van de beurskoersen van de grondstoffen en van de daling van de aardolieprijs. De natuurlijke rijkdommen vormen bovendien een cruciale geopolitieke inzet die aan de basis ligt van talrijke nationale en sub regionale conflicten die op lange termijn de ontwikkeling van democratische instellingen en het vermogen om beleidsmatig aan een socio-economische heropbouw te werken ondermijnen. Een groot aantal Afrikaanse werknemers en werkneemsters bevinden zich ook in een onzekere situatie omwille van het informele karakter van de werkrelaties. Deze werknemers worden hun elementaire arbeidsrechten (individuele en collectieve rechten, arbeidsovereenkomst…), waardige werkomstandigheden en sociale bescherming en vakbondsvertegenwoordiging ontzegd.
Deze macro-economische resultaten staan in contrast met de omvang van de sociale en politieke problemen. De verschillen tussen landen en sub regio’s blijven belangrijk. De laatste jaren is het aantal Afrikanen dat in absolute armoede leeft toegenomen. De sociale ongelijkheden worden groter en blijven zeer verontrustend. Corruptie ondermijnt de uitvoering van een beleid dat geacht wordt de bevolking meer welzijn te verzekeren, terwijl een minderheid zich vaak de opbrengsten van de groei toe-eigent. Het Afrikaanse continent blijft getekend door snelle, belangrijke en in sommige gevallen gewelddadige sociaal-politieke veranderingen. Bepaalde politieke en militaire toestanden blijven problematisch, veranderlijk en onvoorspelbaar. De consolidering en de institutionele stabilisering van de Afrikaanse democratieën blijven een grote uitdaging met het oog op de invoering van een duurzame en inclusieve ontwikkeling.
Enkele cijfers
-
>70 %
Aandeel van de informele tewerkstelling in de niet-agrarische sectoren in Sub-Saharaans Afrika